कर्जाची परतफेड न केलेले थकबाकीदार शेतकरी पुन्हा कर्ज घेऊ शकतात का ?
कर्जाची परतफेड
देशातील लाखो शेतकऱ्यांकडे सहकारी आणि राष्ट्रीयीकृत बँकांचे कर्ज थकीत आहे. अनेक वेळा कर्ज फेडता न आल्याने शेतकऱ्यांना थकबाकीदार म्हणूनही घोषित केले जाते, त्यानंतर पुढील कर्ज घेण्याचा मार्ग बंद होतो. साहजिकच कर्ज (Loan) घेताना कायदेशीर करार केला जातो. परंतु अनेकवेळा शेतकरी पीक अपयश, हवामान किंवा इतर कारणांमुळे कर्जाचे हप्ते भरण्यास विसरतात. अनेक वेळा बँका शेतकऱ्यांना फोन करून कर्ज फेडण्याची आठवण करून देतात.
पण एक-दोनदा संधी मिळाल्यावर बँका त्यांच्या अटी व शर्तीनुसार कर्जामध्ये विलंब शुल्क, दंड, कायदेशीर खर्च यांसारखे खर्च जोडतात. ज्यासाठी कर्जाची (Loan) रक्कम वाढते. हे कर्ज शेतकर्‍यांवर ओझ्यासारखे पडते, ज्याची परतफेड करणे प्रत्येक शेतकर्‍याच्या क्षमतेत नसते. अनेकवेळा शेतकऱ्याला सुरक्षितता म्हणून ठेवलेली जमीन विकावी लागते. आता शेतीसाठी पैशांची गरज आहे, त्यामुळे थकबाकीदार घोषित करूनही बँका किंवा अन्य वित्तीय संस्थांकडून कर्ज घेता येईल का, असा प्रश्न शेतकऱ्यांसमोर आहे.
थकबाकीदार शेतकरी कोण आहेत ?
जेव्हा शेतकरी जुन्या कर्जाचे (Loan) व्याजाचे हप्ते किंवा EMI वेळेवर भरू शकत नाहीत, तेव्हा बँका आणि वित्तीय संस्था शेतकऱ्यांना डिफॉल्टर म्हणून घोषित करतात. अशा परिस्थितीत शेतकऱ्यांना पुन्हा कर्ज घेण्यास अडचणी येऊ शकतात, कारण प्रत्येक बँक जुने रेकॉर्ड पाहूनच नवीन कर्ज (Loan) देते. अशा स्थितीत शेतकऱ्याच्या विश्वासार्हतेवरही प्रश्न निर्माण होतो. जेव्हा कर्ज देणाऱ्या बँका आणि रिकव्हरी एजंटांकडून कर्जाची रक्कम वसूल करण्यासाठी कॉल येतात तेव्हा खरी चिंता निर्माण होते. अनेक वेळा शेतकऱ्यांना दुसरी संधीही दिली जाते, ज्यामध्ये शेतकरी कर्जाची रक्कम विलंब शुल्कासह जमा करून त्यांची पत स्थिती सुधारू शकतात.
शेतकरी कोणती कर्जे घेऊ शकतात ?
शेतकरी क्रेडिट कार्ड, ट्रॅक्टर कर्ज, नवीन ट्रॅक्टर कर्ज, ट्रॅक्टरवरील कर्ज, वैयक्तिक कर्ज, तारण कर्ज, गोल्ड लोन इत्यादींसह शेतीपासून वैयक्तिक गरजांपर्यंत अनेक प्रकारची कर्जे मिळवतात. अनेक वेळा शेतकऱ्यांना त्यांच्या वैयक्तिक गरजा पूर्ण करण्यासाठी जमीन किंवा वाहनाच्या सुरक्षिततेवर कर्जही दिले जाते.
थकबाकीदार शेतकरी पुन्हा कर्ज घेऊ शकतात का ?
तज्ञांच्या मते, कोणत्याही शेतकरी किंवा इतर व्यावसायिकांना कर्ज देण्यासाठी CIBIL स्कोर किंवा क्रेडिट स्थिती तपासली जाते. जर शेतकऱ्याने जुने कर्ज उशिरा भरले असेल पण त्याची परतफेड केली असेल तर तो पुन्हा कर्जासाठी पात्र असेल. अशा परिस्थितीत कर्ज मिळवण्यासाठी CIBIL स्कोअर 750 पेक्षा जास्त असणे अनिवार्य आहे. भारतात अशा अनेक वित्तीय संस्था आहेत ज्या 300 हून अधिक CIBIL स्कोअर असलेल्या अर्जदारांना कर्ज देण्यास तयार आहेत, परंतु त्यांचे व्याजदर खूपच जास्त आहेत.
CIBIL स्कोअर कसा सुधारावा ?
डिफॉल्टर घोषित होऊ नये म्हणून, शेतकऱ्याला त्याचा CIBIL स्कोर सुधारावा लागेल. यासाठी ज्या बँकेकडून कर्ज घेतले आहे, त्या बँकेचा व्याजाचा हप्ता किंवा ईएमआय वेळेवर भरणे आवश्यक आहे. शेतकऱ्यांनी त्यांच्या उत्पन्नानुसार कर्ज पास करून घ्यावे, जेणेकरून ते फेडणे सोपे जाईल, असे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे. एका वेळी फक्त एकच कर्ज घ्या. अनेक वेळा कर्जाचा बोजा वाढत असतानाही कर्ज फेडण्यात अडचणी येतात.
शेती हे अनिश्चिततेने भरलेले काम आहे. चांगल्या परिस्थितीत, तुम्ही एक कर्ज फेडू शकता, परंतु सलग दुसरे आणि तिसरे कर्ज घेऊन त्याची भरपाई करणे कठीण होऊ शकते. अशा परिस्थितीत सहकारी बँका किंवा शेतकरी क्रेडिट कार्ड कर्ज घेऊ शकतात, ज्यांचे व्याजदर खूपच कमी आहेत.
‘या’ अटींवर कर्ज उपलब्ध
अनेक खाजगी बँका आणि कंपन्यांनी थकबाकीदार शेतकर्‍यांसाठी कर्जाचा मार्ग मोकळा केला आहे. शेतकर्‍याला जामीन किंवा हमी द्यावी लागेल अशी स्थिती आहे, जरी अनेक राज्य सरकारे कर्जमाफी किंवा व्याजमाफी सारख्या योजना देखील आणतात. आता रोख रकमेऐवजी शेतकऱ्यांना बियाणे, खते, यंत्रे कर्जावर खरेदी करण्याची सुविधाही दिली जात आहे.
source : mieshetkari.com
