दुग्ध व्यवसायातून पैसे कमावण्याची उत्तम संधी, नाबार्डकडून मिळतंय अनुदान
दुग्ध व्यवसायातून
जर तुम्ही कामाने थकले असाल किंवा नोकरी मिळण्यापूर्वी तुमच्या व्यवसायात तुमचे नशीब आजमावायचे असेल, तर दुग्ध व्यवसाय तुमच्यासाठी योग्य असू शकतो. अधिकृत आकडेवारीनुसार, या क्षेत्रात भरपूर क्षमता आहे आणि 2026 पर्यंत हा उद्योग $314 अब्ज किंवा 2.6 लाख कोटी रुपयांचा असेल. यासाठी आर्थिक मदत देण्यासाठी शासनाने निधीही जारी केला आहे. जर तुम्हाला दुग्ध व्यवसाय सुरू करायचा असेल तर हा लेख पूर्ण वाचा. येथे तुम्हाला या व्यवसायाची संपूर्ण माहिती दिली जात आहे.
दुग्ध व्यवसाय सुरू करण्यापूर्वी तुम्हाला तुमच्या आजूबाजूच्या लोकांच्या दुग्धव्यवसायाच्या (Dairy Scheme) गरजा समजून घेणे आवश्यक आहे. तुमच्या भागातील लोक सैल दुधाऐवजी पॅकेज्ड दूध खरेदी करण्यास प्राधान्य देत असल्यास, तुम्ही अमूल किंवा मदर डेअरी सारख्या कंपन्यांशी संपर्क साधू शकता, जे तुमच्याकडून संपूर्ण दूध खरेदी करतील आणि तुम्हाला चांगली किंमत देतील. यासोबतच कोणत्या प्राण्याचे दूध तुमच्यासाठी जास्त महाग आहे हे देखील पाहावे लागेल. उदाहरणार्थ, गाईच्या दुधापेक्षा म्हशीचे दूध जास्त महागात विकले जाते, त्यामुळे नफा जास्त अपेक्षित आहे.
वरील गोष्टींना अंतिम स्वरूप दिल्यानंतर, तुम्हाला जनावरे ठेवण्यासाठी जमिनीचा तुकडा आणि त्यावर शेड लागेल. जितके जास्त प्राणी असतील तितकी जागा जास्त लागेल. यासोबतच त्यांच्या खाद्य-पाण्याचीही व्यवस्था करावी लागणार आहे. कचरा व्यवस्थापनाचीही व्यवस्था करावी लागेल. म्हशीच्या शेणापासून बनवलेल्या शेणाच्या पोळ्या बाजारात विकल्या जाऊ शकतात.
दुग्ध व्यवसाय (Dairy Business)सुरू करण्यासाठी तुम्हाला नाबार्डकडून डेअरी उद्योजकता विकास योजनेंतर्गत कर्जाचे अनुदान मिळेल. Khatabook नावाच्या वेबसाइटनुसार, तुम्हाला 7 लाख रुपयांपर्यंतच्या कर्जावर सुमारे 33.33 टक्के सबसिडी मिळू शकते. सरकारच्या इन्व्हेस्ट इंडिया वेबसाइटनुसार, पशुसंवर्धन आणि दुग्धव्यवसाय विभाग (DAHD) अंतर्गत पशुसंवर्धन पायाभूत सुविधा विकास निधी (AHIDF) तयार करण्यात आला आहे. या अंतर्गत नवीन डेअरी युनिट्सना आर्थिक सहाय्य देण्यासाठी 15,000 कोटी रुपयांचा निधी स्थापन करण्यात आला आहे.
याअंतर्गत नवीन डेअरी चालकांना कर्जावर ३ टक्के व्याज सवलत मिळणार आहे. भारतात डेअरी फार्म उभारण्यासाठी सुमारे 10-20 लाख रुपये खर्च येऊ शकतो. तथापि, खर्च करावयाची रक्कम पूर्णपणे तुमच्या दुग्धशाळेच्या आकारावर अवलंबून असेल. सुरुवातीच्या गुंतवणुकीव्यतिरिक्त, तुम्हाला मजूर मजुरी, पशु विमा आणि वैद्यकीय सुविधा इत्यादींसाठी पैसे खर्च करावे लागतील.
इन्व्हेस्ट इंडियाच्या मते, पुढील 5-6 वर्षांमध्ये दूध आणि संबंधित उत्पादनांचा चक्रवाढ वार्षिक वाढीचा दर 18% असण्याचा अंदाज आहे. हे तुम्हाला कोणत्याही सुरक्षित म्युच्युअल फंड आणि बँक एफडीमधून मिळणाऱ्या परताव्यापेक्षा खूप जास्त आहे. दुग्धव्यवसाय हे सध्या देशातील सर्वात मोठे कृषी उत्पादन आहे, जे अर्थव्यवस्थेत सुमारे 5 टक्के योगदान देते. नफ्याबद्दल बोलायचे तर ते तुमच्या व्यवसायाच्या चालण्यावर अवलंबून असेल. तथापि, येथे आम्ही तुम्हाला नफ्याचे उदाहरण देत आहोत.
जयपूरच्या लोहारवाडा येथे राहणाऱ्या रतन लाल यांच्याकडे जवळपास 80 प्राणी आहेत. ज्यातून सुमारे 416 लिटर दूध बाहेर येते. दोन वर्षांपूर्वी ते ६० रुपये प्रतिलिटर दराने विकायचे. त्यांची रोजची कमाई 24,960 रुपये होती. रोजचा खर्च सुमारे 14,900 रुपये होता. महिन्यासाठी त्याचा एकूण निव्वळ नफा अंदाजे रु.3,01,800 होता.
source : krishijagran.com
